PEDOMAN ADAT PSDBJ

Mamasuhi/Mangingani Jabu

Penulis dan Penanggung Jawab: Tim Adat PSDBJ (Koordinator: Olophon Raja Simamora)

Adat Mamasuhi Jabu tergantung tu keinginan ni nampuna jabu ido. Songon i nang sahat tudia bidang ni gokkonna, tergantung tu nampuna jabu i do. Malo do ompunta sijolo-jolo tubu patupahon adat on, dibahen do adat  menurut kemampuan ni suhut.

Alani i, ndang adong halak Batak na so tolap mangulahon adat ‘Dalihan na Tolu’ i molo ala ni sibahenon na soada do. 

Didok Manuruk, manang Mamasuhi, berhubungan ma muse tu bidang ni ulaon (gokkon) dohot  rumang ni ulaon.

Molo didok Mangompoi, ima tu jabu Sopo na Margorga, Sibaganding Tua.  Tergantung  tu bentuk ni jabu  dohot tu kedudukan ni nampuna jabu ido di adat Batak.

Holan na bergelar Mangaraja do naboi patupa ulaon mangompoi jabu. Mangaraja Huta, Mangaraja Adat, Mangaraja bius manang Marga Marga, ima angka jabu parsaktian na so boi meret manang mompo be sian keluarga i. Hata ‘mompo’ on ma asal ni hata mangompoi. Tarsongon Gareja pe  mangompoi do didok goarna.

Molo tu jabu na biasa do (rumah tinggal biasa), didok ma goarna Manuruk Jabu manang Mamasuhi Jabu. Adat di jabu ma on, dang mar-alaman. Onma hatoranganna:

Rumang ni Ulaon Mamasuhi (Ulaon di jabu)
Sibuaton / Juhut  Pinahan Lobu / Namarmiak-miak
Gokkon/Peserta Hulahula,

Dongantubu,

Boru

Dongansahuta

(dengan jumlah terbatas, olat ni na siat di jabu)

PANGATURNA :

  • Holan Hula-hula do naboi mamboan dengke dohot na mangulosi di na mamasuhi jabu.

Ulos Panahap ma goarna, Sibolang manang Ragi Hotang.

Asing sian ulos i somalna dipantanghon halak do ala so memenuhi syarat laho pasahat ulos na tumimbo

  • Natoras ni namarulaon i (nampuna jabu i) manang hahana naung marhasohotan mamboan boras sagodang-godangna dohot manuk piga-piga ekor, jala sude naginokhon mamboan boras, kecuali boru.
  • Boru boi mamboan sipanganan na asing di luar ni adat, tarsongon lampet, tuak, bir manang na hepeng
  • Hula-hula pasahat dengke dohot ulosna
  • Na marpesta/nampuna jabu pasahat namargoar ni sipanganon, tangkas dihatahon uju dipasahat.
  • Marsipanganon
  • Padalan jambar dung jolo masisisean, dipaulak hula-hula i tu hasuhuton (ndang hula-hula mangaturhon)
  • Panghataion: Maratur ma manang ris mandok hata sian dongansahuta, boru, dongan tubu niuluhon ni hula2, jala Hula2 ma na pa-ampuhon tu suhut.
  • Suhut pasahat pasituak na tonggi tu sude na ro.

Najolo dongan sahuta do panungkun, jala dongan tubu ma pangalusi. Alai namasa nuaeng, paidua ni suhut nama protokol manang si ungkap hata. Hulahula ma panungkun ala dongan sahuta nunga gabe bagian ni suhut. Parhundulna pe nunga di uduran ni suhut.

Diulaon on ndang mardalan piso-piso, jala tung manang ise na ro ndang berhak mangalehon ulos, mangulosi,  selain ni hula-hula.

Molo sahat do boa-boa tu tulang, berhak do tulang i mangulosi berena alai ndang wajib, ulos holong goarna.

Ulos Panahap (Sahap/Cap/memeterai) bahwa rumah itu sudah layak dihuni), ima goarna ulos na sian hula-hula i. Ndang margoar ianggo ulos na sian tulang i, ulos holong do i songon naung nidok di ginjang.

Na porlu ingotonta :

  1. Ndang tulang namanguluhon ulaon on, hulahula do. Tu hulahula do tududu ni sipanganon.
  2. Di ulaon si songon on jambar upa suhut (ihur-ihur) tinggal di suhut.
  3. Di ulaon si songon on boa-boa ma didok tu hula-hula manang tulang, ndada gokkon manang undangan. Ndang songon haroro ni undangan haroro nasida.
  4. Molo tu dongan tubu, boru, dohot tu dongan sahuta didok ma gokkon joujou, jala marhite gokkon-joujou ido botoon nasida aha siboanon nasida tu ulaon i.
  5. Ndang adong ulos holong di ulaon sisongon on (dan pada umumnya di semua ulaon Adat Batak yang asli, tidak ada ulos holong), ala ‘adat ama’ do Adat Batak, ndang ‘adat ina’.

Ndang campur-bauron urusan holong manang  alani jonok ni hubungan dohot pardonganon tu ulos. Nunga ditontuhon parture ni ulos di Adat Batak. Tung pejabat tinggi pe i ndang berhak mangulosi molo di duru ni ruhut ni adat.

Molo ulaon mangompoi jabu, ulaon di alaman ma, jala ingkon sigagat duhut ma panjuhutina. Dungi bidang ni ulaon sahat do tu dongantubu samarga, tulang, bona tulang dohot bona ni ari.

Tulang do manguluhon ulaon na mangompoi jabu, jala sian tulang ma ulos utama, dung ipe asa sian hula-hula.   

Tontong do ndang boi mangulosi na asing sian tutur i, ai ndang adong dison ulos holong, jala dihabatahon pe dang holong na mangatur tording ni adat, nang pe holong do ianggo adat i.

Boi muse do mangompoi jabu holan ulaon dijabu, saguru tu pangidoan ni suhut i. Sae ma undangan manang loloan i songon na mamasuhi jabu, alai tulang ma na manguluhon.

Di parserahan on marragam do sifat ni ulaon taringot tu jabu. Adong do ni ida jabu jolo leleng di ingani dungi pe asa dibahen acara mamasuhi jabu. Alai ianggo sasintong na dang adat mamasuhi jabu be goaron i, ai ndang tarporso naung dung diingani jabu i nata pe manang holan saminggu misalna. Partangiangan ma dipatupa disi asa tung pos roha ni keluarga i mian di jabu i. Molo ndang, ‘pesta silas nir oha’ didok goarna, manang selamatan didok angka na ditetangga on, patudu na adong. Unang pola be dipatutupa adat namarhadohoan disi.

Ianggo di angka ompunta najolo tangkas do tahap-tahap ni adat, mulai sian na pature parjabuan sahat tu na mamasuhi. Di ganup tahap na niulana sai dibahen ompunta najolo do adat (seremonial) na. Ima argana nanungkangi jabu. Isarana masihau, paraithon, manarup, mangapi-api i, manuruk dohot angka na asing na i, sahat tu na pamuli tungkang (tukang) dung sidung dipature jabu i.

 

Posted in Pedoman Adat PSDBJ.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *